تحقیق آماده آداب و رسوم معيشت در عصر عباسي – 66 برگ وورد قابل ویرایش
تحقیق آماده آداب و رسوم معيشت در عصر عباسي – 66 برگ وورد قابل ویرایش
– اطعمه و اشربه خلفا و وزراء دولت عباسی
سلسله عباسیان (132-652 هـ . ق /750 -1258 م) پس از چند دهه که از استقرار آن در عراق سپری شد به قدرت بزرگی تبدیل شد بغداد پایتخت این سرزمين که رسماً به شهر صلح (مدینةالسلام) مشهور است، به فرمان دومین خلیفة عباسی منصور (حک 136- 158 هـ . ق)در سال 144 قمری ساخته و دیری نپایید که قلب تمدن جهانی شد. بعدها، در زمان خلافت پر درخشش خلیفه هارون‌الرشید صحنه داستان مشهور هزار و یک شب شمرده شد.
عباسیان پس از پیروزی، خواسته‌هاي عامه مردم را تا حدودی برآورده ساختند و بدین وسیله افکار عمومی را تا حدودی قانع کردند و مردم بر خلاف امویان، عباسیان را پذیرفته شدند هر چند آنها نیز در عمل اجازه می‌دادند کارها بر روال طبیعی خویش جریان یابد و حتی خودشان بسیاری از الزامات مربوط به دین از جمله شرابخواری را نادیده می‌گرفتند. المعتمد خود نمونه‌ای از این خلفا بود که در نهایت، قربانی لاقیدی و افراط در شرابخواری خود گردید و جان خود را بر سر این کار نهاد.
در این دوره دستگاه خلافت عباسی به طور بارزی رنگ ایرانی داشت. عباسیان تنها به اخذ و تقلید بعضي آداب و رسوم ایران اکتفا نکردند بلکه خود را در انگیزه، تسلیم نفوذ تمدن و فرهنگ ایرانی نمودند.
هنگام نوروز به سلام می‌نشستند و شاعران آنها را بدان روز تهنیت می‌گفتند، جشن سده و مهرگان نیز به همین شکل مورد توجه آنها قرار می‌گرفت.
هر طایفه‌ای لباس و کلاه خاص داشت قضات قلنسوه (کلاه ایرانی) داشتند. اگر چه آن قسمت از عادات و اخلاق و سنت عرب که به مزاق ایرانیان مفید و گوارا آمد در قبول آن هیچگونه مضایقه‌ای ننمودند. اما باید در نظر داشت که اعراب مسلمان از نفوذ علمی و معنوی ایرانیان بر کنار نمانده بسیاری از کلمات فارسی و افکار فلسفی و عقاید و رسوم باستانی مردم این کشور میان قبايل مختلف عرب رسوخ نمود. حضور برامکه در دربار هارون در همه قسمتها از جمله آشپزخانه قصرهای سلطنتی تأثیر بخشید و به جای شوربا و گوشت گوسفند و بزغاله بریان و پلوی چرب و پر روغن عربی، پختن اغذیه به سبک ایرانیان و رومیان پیش از اسلام متداول شد. غذاهای شاهانه در دوران ساسانیان عبارت بود از: خورش شاهی «مرکب از گوشت گرم و سرد و برنج فسرده و مرغان مسمن و خبیص و طبرزد» و خورش خراسانی که از گوشت کباب شده به سیخ و گوشت پخته شده در دیگ و کره و عصارات دیگر ترکیب می‌یافت و دیگر، خوراک رومی که گاه با شیر و شکر و گاه با تخم مرغ و عسل و گاه برنج با کره و شیر ساخته می‌شد. از دیگر خورشها، خورش دهقانی بود که از گوشت گوسفند نمکسود و نارسود(گوشتی که در رب انار بخوابانند) و تخم مرغ پخته می‌شد. وقتی طباخان ایرانی شروع به طبخ غذا برای هارون کردند خلیفه جوان از تعداد و تنوع غذاهای ایرانی شگفت زده شد. در دوران 23 ساله خلافت هارون و پس از وی در زمان خلفای بعدی فن طباخی در سرزمینهای عباسی به اوج خود رسید.برخی از غذاهایی که از ایران به سرزمینهای عربی برده شده به این نام است: اسفناج (اسفناجیه)، اسپرگت (اسفرجات)، خورش فستقیه، گوشت بریده نیمه خام شبیه کالباس (خامیزک)، خوراک کباب از گوشت کوفته (طباهج)، ماست آب چکیده در آمیخته با سبزی خشک (شیرازیه)، شوربا (شورباج)، ریباسیه، باذنجان بورانی، کباب طنجه (جذانج)، سکباج (آش سرکه)، سنبوسه (سنبوسنج)، پالوده (فالوذج)، کاک یا کیک (کعک)، رشته(رشدیه)، خوراک رازانه (زینج)، خورش بادام (لوزینج)، خورش فندق (فندقیه)، رودک یا مرغ بریانی (روذق)، خوراک سماق (سماقیه)، نان گردک یا کلفت گرد (جرذق)، آش دوغ (دوغباج) و… آلات و ادوات طبخ غذا که در جزیرةالعرب بسیار ساده بود به تدریج طول و تفصیل قابل ملاحظه‌ای یافت کلماتی مانند ابریج(ابریق-ابریک)، خوان، طابق (تابه)، یقان (دیگان)، صوبچ (چوبکی که نان و کلوچه را با آن پهن می‌کردند)، طرجهاره (درگهاره = کاسه بزرگ)، خاشوره (پاشوره)، صینی (سینی)، برسه (دیگ سنگی)، باطیه (بادیه)، کاس (کاسه)، صاغر (ساغر)، طبخز (دیگ – تغار)، بستوق (بستو)، ابخانه (تغار خمیرگیری)، طبست (تشت)، طستخان و…
پس از مدتی از دوره معتصم ترکان وارد جایگاه خلافت شدند و اعراب از جهت آداب و رسوم و شرایط اجتماعی تحت تأثیر ترکان قرار گرفتند. مادران و همسران برخی از خلفاء غیر عرب بودند (ترک و رومی و ایرانی) و همین امر در نفوذ آراء و نظرات آن اقوام در دربار خلافت و یا به طور کلی در جامعه عرب مؤثر بود. بسیاری از خلیفگان عباسی کنیززاده بودند، مادر منصور یک بربرزاده بود،مادر مأمون یک کنیز ایرانی نژاد بود، مادر واثق و مهتدی رومی بود، مادر منتصر دو رگه یونانی حبشی بود، مادر مستعین از نژاد اسلاو بود، مادران مکتفی و مقتدر ترک نژاد بودند، مادر مستضیء ارمنی بود، خیزران مادر هارون کنیزی بیگانه بود و اول زن که به خلافت عباسی نفوذ بسیار به دست آورد هم او بود. ازدواج با کنیزان و برده‌فروشی، به این اختلاط کمک کرد و خلوص نژادی عرب اهمیت خود را از دست داده نفوذ غیر عربان و دو رگه‌ها و کنیززادگان فزون شد و جای عربان را گرفتند و خیلی زود اشرافگرایی عرب در قبال گروهی کارمندان مختلط از نژادهای مختلف که در اول بیشترشان ایرانی و بعدها ترک بودند مغلوب شد.
